Özel günlerde yaptığı doodle’larla adından söz ettiren Google, bugün yepyeni bir tasarımla dikkatleri üzerine çekti. Gökbilimci ve akademisyen Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan Doodle’ı görenler arama motorlarına yöneldi. Peki Türkiye’nin ilk kadın astronomu Nüzhet Gökdoğan kimdir? Nüzhet Gökdoğan nereli, eğitim hayatı nasıldı?
Gelin tüm detayları öğrenelim…
Google’ın ana sayfasındaki ‘Doodle’a “Nüzhet Gökdoğan’ın 113. doğum günü” yazıldı.
”Bugünün Doodle’ı, Türkiye’nin ilk kadın astronomlarından biri olarak bilinen Türk astronom ve matematikçi Nüzhet Gökdoğan’ı anıyor.
Nüzhet Gökdoğan kimdir?
Türkiye’nin ilk kadın astronomu unvanına sahip olan Nüzhet Gökdoğan, 14 Ağustos 1910’da İstanbul’un tarihi sokaklarında hayata gözlerini açmıştır. Eğitim hayatına Erenköy Kız Lisesi’nde yatılı olarak devam eden Gökdoğan, buradan mezun olmuştur. Ancak bilime olan tutkusu onu durdurmadı ve matematik ve fizik alanlarında daha fazla öğrenme isteği ile aldığı burs sayesinde eğitimine Fransa’da devam etme fırsatı buldu.
Nüzhet Gökdoğan’ın Eğitim Hayatı
Nüzhet Gökdoğan’ın astronomiye ilgisi, 1932 yılında Lyon Üniversitesi’nde matematik lisans eğitimini tamamlamasıyla başladı. Bu bilimsel yolculuk, ertesi yıl Paris Üniversitesi’nde fizik okurken devam etti. Bilgi ve deneyimini artırmak için Paris Gözlemevi’nde staj yapma fırsatını da takdir etti. Bu süreç onun astronomi alanındaki bilgeliğini derinleştirdi ve bilim dünyasına katkı sağlama yolunda değerli bir adım oldu.
Nüzhet Gökdoğan, Astronomi Enstitüsü Birinci Doçenti
Paris Rasathanesi’ndeki teklifi reddederek yurda dönen Nüzhet Gökdoğan, Kandilli Rasathanesi’nde çalışmak istedi. Ancak Fatin Gökmen tarafından kadın olduğu için reddedilmiştir. 29 Ekim 1934’te İstanbul Üniversitesi Astronomi Enstitüsü’ne doçent olarak atandı ve bu unvana sahip ilk kadın doçent oldu. Gökdoğan daha sonra Mühendislik Enstitüsü’ne (şimdiki İstanbul Teknik Üniversitesi) yardımcı doçent olarak atandı ve oradaki ilk kadın çalışan oldu. Nüzhet Gökdoğan bu başarılarıyla bilim ve eğitim alanında kadınların da yer alabileceğini kanıtladı.
Ulusal Gözlemevinin Kurulmasını Destekledi
Ord. prof. Doktora tezini F. Freundlich’in rehberliğinde tamamlayan Astronomi Enstitüsü’nün kurucusu Dr. Nüzhet Gökdoğan, bilimsel çalışmalarını yurt içi ve yurt dışında sürdürdü. 1954 yılında Fen Fakültesi Dekanı seçilen Gökdoğan, Türkiye’deki Güneş gözlemlerini genişletmek için Lyot filtresini getirdi. Astronomi alanındaki çalışmaları sırasında birçok uluslararası Astronomi kongre ve etkinliğinin Türkiye’de düzenlenmesine öncülük etmiştir. Gökdoğan, yurt dışındaki rasathanelerin kapasitesinin farkındayken, yerli rasathanelerin yetersizliğinin de farkındaydı. 1978’de 2. Astronomi Kongresi’nde Türkiye’de uluslararası standartlarda bir gözlemevi kurulması gerektiğini savundu ve bu fikir büyük ilgi gördü. Bu fikir, 1997 yılında Ulusal Gözlemevi’nin kurulmasıyla hayata geçirildi.
Türk Matematik Derneği’nin Temelleri Atıldı
Nüzhet Gökdoğan, Cahit Arf, Mustafa İnan ve Nazım Terzioğlu ile birlikte 1948 yılında Türk Matematik Derneği’nin temellerini attı. 1954 yılında kurulan Türk Astronomi Derneği’nin de kurucu kadrosunda yer aldı. Başkanlık yaptı. Bilim ve akademinin farklı alanlarında çalışan Süreyya Ağaoğlu, Sara Akdik, Şevket Fazila Giz, Remziye Hisar, Nebahat Karaorman, Müfide Küley, Türkan Rado, Pakize Tarzi ve Beraat Zeki Üngör gibi isimlerle bir araya gelerek derneği oluşturdu. Türkiye Üniversiteli Kadınlar Derneği (TÜKD). kurulan.
Nüzhet Gökdoğan ne zaman öldü, kaç yaşındaydı?
Yıldızların, galaksilerin ve evrenin oluşumu, evrimi ve gelişimi üzerine çalışmalar yapan Gökdoğan’ın 100’den fazla bilimsel makalesi ve 6 kitabı bulunmaktadır.
Nüzhet Gökdoğan, 24 Nisan 2003’te İstanbul’da 92 yaşında öldü.
